De beste manier om je leven richting én zin te geven.
By far de meest krachtige manier om richting te geven aan je leven (of organisatie, team of zelfs gezin), is het maken van een visie; een inspirerende stip aan de horizon, die het ankerpunt is voor al je doelen en keuzes. Nou kun je simpelweg jezelf de vraag stellen: "waar zie ik mezelf over 5-10 jaar staan?", maar laten we eerlijk zijn: klinkt rete saai. Is het ook.
In dit artikel deel ik mijn favoriete methode, waarmee ik al tientallen mensen en teams heb geholpen om, vanuit hun onderbewuste, tot een kraakheldere visie te komen. 4 stappen, waarbij ik voor elke stap ook zal uitleggen hoe je dit voor groepen doet.
Achtergrond
Op reis
Stel je eens voor: je gaat op vakantie. Auto lekker volgepakt en voldoende brandstof voor een lange tocht. Je rijdt je straat uit en komt bij een splitsing. Hoe bepaal je welke kant je opgaat?
Tja, niet zo moeilijk natuurlijk. Je moet weten waar je uiteindelijk naartoe wilt. En dat klinkt heel logisch, maar toch maak ik vaak mee dat ik mensen bij me komen met vragen als:
"zal ik deze baan nemen/opzeggen?"
"wil ik in het buitenland wonen/werken?"
"zal ik deze investering doen?"
En als ik ze vervolgens vraag: "Waar wil je heen?", hebben ze geen flauw idee...
Op het moment dat jij niet weet of je gaat skiën of liever aan het strand wil liggen, hoe ga je dan in godsnaam bepalen of je bij de splitsing linksaf gaat of rechtsaf?
Zo lang je dat niet weet, zal je altijd worstelen met keuzes maken. Want elke optie is interessant. Er is altijd een reden om een afslag te nemen. Met gedachtes als:
"tsja, rechtsaf zie ik wel een leuke boom"
"hmm, deze baan verdient goed"
"Ik wilde altijd al iets met mensen doen" (wat dat ook moge betekenen...?)
Ik heb dit zelf ook heel erg ervaren toen ik helemaal vastliep in mijn oude baan in de IT wereld. Ik had geen idee wat ik wilde, laat staan waar ik héén wilde. De volgende stap moest dan ook perfect zijn.
Pas toen ik helderheid kreeg over mijn visie, kon ik zien welke keuzes goed waren voor mijn unieke pad. Voor mij heeft het geleid tot een carrière switch binnen KLM (van IT naar HR), om vervolgens zelfstandig coach, spreker en trainer te worden.
Met als mooie bijvangst dat een stap niet meer perfect hoeft te zijn, zo lang ik maar het gevoel hebt dat ik de juiste kant op gaat. Ik ervaar meer berusting, om zo te kunnen genieten van al het moois dat je onderweg tegenkomt.
Groepen
Hetzelfde geldt voor teams en organisaties: ik heb verschrikkelijke meetings bijgewoond, waar mensen urenlang (en zonder succes) probeerden het eens te worden over de doelen en initiatieven, zonder ook maar één seconde stil te staan bij de gewenste koers.
In één geval werd na een twee uur durende "argumentendiarree" (nadat ik een vraag stelde over de visie), pijnlijk duidelijk dat de ene helft winst nastreefde en de andere helft een betere klantervaring. Probeer het dán inderdaad maar eens eens te worden over de afslagen. Succes.
Dit is waarom ik geloof in de kracht van een visie; een stip aan de horizon die aangeeft waar jij, je team of je organisatie over 5-10 jaar wil(t) staan, om vanuit daar met focus en motivatie op pad te gaan. Een visie helpt:
Hoofdzaak van bijzaak te onderscheiden: welke stap gaat de juiste kant op?
Prioriteiten stellen: welke stap brengt me daar het snelst?
Ongelofelijk creatief te worden: wat voor te gek, gave, manieren kan ik verzinnen om daar te komen?
Zelfs voor dé guru op het gebied van persoonlijk leiderschap, Stephen Covey, is dit één van de belangrijkste onderdelen van zijn "7 habits":
Begin with the end in mind.
En bof jij even! Hieronder leg ik namelijk uit hoe je dit doet. De mooiste en beste manier, want je onderbewuste, je hart, mag ook mee doen.
Veel plezier met dit prachtige proces.
de methode
Stap 0: weten wat je wil (optioneel)
Dit is niet echt een stap van de methode, maar randvoorwaarde nummer 1.
Om weer even te refereren naar mijn metafoor: om te kiezen tussen strand en skiën, moet je eerst weten of behoefte hebt aan ontspanning, avontuur of iets totaal anders.
Een visie kan alleen écht motiveren, als deze voortkomt vanuit intrinsieke motivatie. Wanneer je een visie hebt die gebaseerd is op externe behoeftes van anderen - of een "gat in de markt" waar je zelf niet in geloofd -, zal deze je nooit 's ochtends uit je bed doen springen van enthousiasme. Bij de minste geringste tegenslag zal je het opgeven. Het zal slechts een spreuk aan de wand blijven, die na een paar weken vergeten wordt.
Kortom, als je wilt weten waar je voor gáát, moet je eerst weten waar je voor stáát. Als je dat al weet: good for you, Speedy Gonzales! Ga door naar stap 2. Maar als je hier nog op vastloopt, is het goed om eerst wat zelfkennis op te doen. Mijn persoonlijke suggestie is om deze vragenlijst te beantwoorden. Zo krijg je een goed beeld van jouw "Essentie"; je waarden, passies, talenten en Purpose.
Uiteindelijk zijn er 1000+ manieren om meer zelfkennis te krijgen. Het belangrijkste is dat jij onder aan de streep in 3-5 zinnen kan aangeven wie jij in je kern bent en wat je komt brengen in deze wereld.
In mijn persoonlijke geval is mijn Purpose: Ik zeg 'JA' tegen mijn leven en inspireer anderen hetzelfde te doen. Alles wat ik bewust doe (en nÃét doe) is terug te leiden naar deze Essentie. Alles.
Voor groepen
Ook hier zijn veel manieren te verzinnen. Een simpele maar leuke en interactieve manier is om (in groepjes of plenair) verhalen met elkaar te delen d.m.v. de volgende vragen:
Welke resultaten/activiteiten van deze groep zijn jou het meeste bijgebleven?
Welke rol hadden wij daarin?
Wat leverde dit op voor anderen?
Eventueel kun je zelfs kernwoorden verzamelen en tot een "team Essentie" komen. Maar dit is eigenlijk alleen aan te raden voor teams die heel veel samenwerken.
Stap 1: onderzoek
Zodra jij weet wat jij komt brengen, is het noodzaak om te weten wat dit de wereld gaat ópbrengen. Tijd om op onderzoek uit te gaan!
Hier mag je behoorlijk vrij in zijn, zo lang je onder aan de streep maar met zekerheid kan zeggen dat je een daadwerkelijk bestaand probleem hebt gevonden én dat voldoende mensen zich erin herkennen.
Zelf ben ik fan van een combinatie van interviews en een korte survey: eerst de diepte in gaan met (ong.) 5 gesprekken van 30-60 min, en vervolgens even valideren met een korte vragenlijst of veel mensen zich herkennen in je bevindingen.
Ook kun je gebruik maken van bestaande onderzoeken. Zo ontdekte ik bijvoorbeeld dat uit onderzoek blijkt dat >90% van mijn generatie behoefte heeft aan betekenisvol werk.
Een paar belangrijke disclaimers voor de interviews:
Doe (absoluut!) geen aannames: iets kan nog zo waar zijn voor jou, maar als je het een ander niet uit vrije wil hebt horen zeggen, mag je er absoluut niet vanuit gaan dat het voor die ander ook het geval is.
Bespreek (nog) geen oplossing: deze ga je pas bedenken nádat je je visie helder hebt, zodat je ook daadwerkelijk kan toetsen of je oplossing je brengt waar je heen wilt.
Om dit allebei te voorkomen zou ik je op het hart willen drukken om zo veel mogelijk open vragen te stellen. Je wilt niet weten hoe vaak ik al vragen heb gehoord als: "jij wil toch ook wel ... <vul zelf in> ?".
Helemaal als die persoon je wil pleasen, krijg je hier verschrikkelijk misleidende antwoorden. Leuk dat je uiteindelijk iets hebt gevonden waar mensen het mee eens zijn. Maar dat is écht wat anders, en lang niet zo rendabel, als het oplossen van hun meest prangende problemen.
Doe aannames, en voor je het weet sta jij ineens iets te verkopen waar niemand op zit te wachten. Zoals een zoutmalende muziekspeaker. Nu hoor ik je denken: "Pffff, WTF is dit nou weer voor een voorbeeld, Mike?" Nou, kijk eens naar deze video. "Er bestaan geen slechte ideeën", zeggen ze. Ik zie dit graag als het (pijnlijke) bewijs van wel.
Kortom, werk alleen met de antwoorden die vrijwillig gegeven worden tijdens de interviews. Uiteindelijk wil je hier je bevindingen kunnen samenvatten in 1-5 kernproblemen van je doelgroep.
In mijn geval kwam ik tot een aantal belangrijke bevindingen. Veel mensen hebben...:
een knagend gevoel van "is dit het nou?".
(ineens of al langere tijd) geen flauw idee wat ze willen in hun leven.
een beeld van wat ze willen, maar allerlei redenen om die stap niet te maken.
Voor groepen
Neem de interviews op en kijk deze gezamenlijk terug. Zelf laat ik groepen vaak een Empathy Map invullen; een prachtig middel om tot gezamenlijke inzichten komen.
Stap 2: visualiseren
Nu wordt het leuk! Je weet wat je wilt én wat de wereld nodig heeft. Nu mogen we echt voor ons gaan zien wat dit de wereld gaat brengen. Vrij letterlijk, want we gaan het visualiseren.
Om zo veel mogelijk je onderbewuste aan te spreken, is het belangrijk om onderstaande stappen van een visualisatie te gebruiken:
Voorbereiden: Zoek een rustige en comfortabele plek waar je niet gestoord wordt en geen haast hebt. Ga in een comfortabele houding zitten of liggen. Sluit je ogen en ontspan je lichaam. Verleng je ademhaling, door zowel 6 seconde in als uit te ademen. Houd je aandacht hierbij op je hart, midden in je borst. Doe dit laatste minstens 2 minuten.
Kalibreren: maak contact met je Purpose (of wat dan ook maar het resultaat moge zijn van stap 1). Zeg de zin in jezelf, terwijl je voelt wat het in je lijf doet. Versterk dit gevoel.
Visualiseren: Neem hiervoor alle tijd! Visualiseer de gewenste toekomstige situatie, 5 tot 10 jaar van nu, waarin de problemen die je hebt geïdentificeerd zijn opgelost. Probeer zo gedetailleerd mogelijk te zijn en zet al je zintuigen in:
Waar ben je?
Wat zie je? Wat hoor je?
Wat doe je?
Wat levert dat op voor je omgeving? Of voor de wereld?
Versterken: Hoe voelt het om daar te zijn? Richt je aandacht op positieve emoties zoals trots, dankbaarheid, vreugde en inspiratie. Versterk deze gevoelens. Dit zal je uiteindelijk helpen om je te motiveren eraan te werken.
Afronden: Wanneer je klaar bent met de visualisatie, richt je je aandacht weer op je ademhaling en op je lichaam. Wanneer je er klaar voor bent, open je langzaam je ogen en neem je de tijd om terug te keren naar de realiteit.
Indien gewenst kun je hierna nog eens opschrijven wat je allemaal hebt ervaren. Zo kun je er later altijd nog een keer naar teruggrijpen.
(Zelf gebruik ik veel ondersteunende technieken om het onderbewuste nóg meer aan te spreken, maar die zijn lastig toe passen in je eentje)
Voor groepen
Volg exact dezelfde stappen, maar laat het begeleiden door een facilitator.
Stap 3: de krantenkop
Yes, mijn favoriete stap! En de meest krachtige. Want nu je de toekomst letterlijk al hebt gezien en ervaren, moet je deze nog vertalen naar een inspirerende zin.
En ik heb goed nieuws voor je: je hebt de krant gehaald! In deze oefening ga je namelijk zelf een krantenkop schrijven.
Stel je zelf eens voor: je hebt het nieuws gehaald met alles wat je in stap 2 hebt gevisualiseerd. Wat zou de titel zijn van dit nieuwsbericht?
Je hoeft echt geen volledig artikel te schrijven, maar het mág wel. Leef je uit! Het belangrijkste is de titel, de krantenkop. Daarnaast hierbij ook een paar leuke suggesties, ter ondersteuning van een inspirerend eindresultaat:
Inleiding: waar gaat het artikel over?
Samenvatting: puntsgewijze inhoud van het artikel
Tekening: welke illustratie hoort erbij?
Quotes/reviews: wat zeggen anderen?
Resultaten: welke resultaten horen erbij? Welke cijfers?
Onderzoek: welke onderzoeken zijn er gerelateerd?
Kortom, the sky is the limit. Maak er een creatief feestje van, en kijk aan het einde kritisch of je nog iets (inspirerends) uit al deze onderdelen wil opnemen in de titel.
Hier een voorbeeld van hoe het resultaat er uit zou kunnen zien:
Voor groepen
Doe deze oefening individueel of in groepjes, afhankelijk van de grootte van de groep. Uiteindelijk zou ik gaan voor 3-5 krantenkoppen.
Stap 4: de visie
You made it! Al het harde werken wordt nu beloond. Je mag een inspirerende visie gaan schrijven.
Hoe meer werk in je in stap 3 hebt gestopt, hoe eenvoudiger dit zal zijn. In sommige gevallen kan je visie zelfs letterlijk je krantenkop zijn. (Ja, Speedy Gonzales, ik was je nog niet vergeten.)
Als je krantenkop niet letterlijk over te nemen is, raad ik aan om eerst de belangrijkste steekwoorden uit je hele krantenbericht te verzamelen, en daar vervolgens een zin van te maken.
Het format dat ik graag gebruik is als volgt:
Ik droom van een wereld waarin..., door...
Mijn eigen resultaat luidt dan ook als volgt: Ik droom van een wereld waarin mensen hun Purpose ten volste leven, door betekenisvolle impact te maken vanuit het hart.
(Zie je hoe dit antwoord geeft op de problemen uit stap 1?)
Laat je niet tegenhouden door beperkende gedachten als:
"Maar anderen doen dit ook al"
"Ik ga dit nooit in mijn eentje realiseren"
"Wie ben ik om dit te beweren?"
De eerste twee zijn hoogst waarschijnlijk nog waar ook. En dat boeit geen f*ck. Het is vooral een stip aan de horizon -een ankerpunt-, dat je nooit (in je eentje) hoeft te bereiken. Het enige dat telt, is dat het jou motiveert. En dat je gelooft dat jij hier een bijdrage in kan leveren. Op jouw unieke manier.
In dat kader kun je natuurlijk altijd spelen met de bewoording. Als jij er bijvoorbeeld meer in gelooft wanneer je "wereld" vervangt door "land", doe dat dan vooral. Maar blijf jezelf uitdagen. "Ik droom van een buurvrouw die betekenisvolle impact maakt vanuit haar hart" is misschien wat realistischer, maar zou mij echt wat minder snel motiveren om gewaagde stappen te zetten. (Nou ja, realistischer? Dan zou je mijn buurvrouw eens moeten ontmoeten...)
Heb je een inspirerend eindresultaat te pakken? BAM! Gefeliciteerd! Vergeet het vooral niet te vieren. Het harde werken mag zeker beloond worden. (Ik trakteer mijzelf altijd op een lekker taartje bij dit soort mijlpalen)
Voor groepen
Voor deze stap heb je bij groepen een paar extra tussenstappen nodig:
Laat iedereen (of elke groep) zijn krantenbericht presenteren, waarbij één persoon de steekwoorden noteert.
Afhankelijk van het aantal steekwoorden, kun je nog stemmen welke woorden wel of niet gebruikt mogen worden.
Laat iedereen (individueel!) een visie laten maken volgens hetzelfde format. Beperk (of verbied) zo veel mogelijk het gebruik van woorden die niet op de lijst staan.
Verzamel de creaties (anoniem) en laat de groep stemmen op het eindresultaat.
Soms komt het voor dat 2 creaties beiden populair zijn. In dat geval kun je overwegen deze samen te voegen.
Hoe nu verder?
Stip aan de horizon? Check! Maar dan?
Leuk idee natuurlijk dat je je visie kent, maar als die op mijn to do-lijst zou belanden, zou ik hem wegstoppen in een donker hoekje en er nooit meer naar terug kijken. Sterker nog: ik weet nu al dat ik mijn visie niet ga realiseren voor de hele wereld. En wanneer die dag ooit komt dat dit wél het geval is, zullen daar ook zeker anderen aan bijgedragen hebben, vóór mij en ná mij.
Als je je visie helder hebt, is het tijd om even met je hoofd uit die wolken te komen en te leven met je voeten op de grond. Tijd om realistisch en concreet te worden. Oftewel: tijd voor het stellen van doelen. En het bepalen van initiatieven die daar aan bijdragen. Hóé je dat doet, daar vind ik (uiteraard) ook van alles van. Maar dat bewaar ik voor een volgend artikel.
Tipje van de sluier: het enige doel van een doel is om jóú te motiveren. Niets anders. En niemand anders. Dus flikker die SMART doelen het raam uit en experimenteer met wat voor jou werkt.
Voor nu: veel succes! Of laat mij een keer met je meedenken. Tijdens mijn coachtrajecten, trainingen en workshops komen al deze aspecten ruimschoots, en op creatieve manieren, aan bod.